Oskar Minkowski urodził się 13-go stycznia 1858 roku w Alexoten, w pobliżu Kaunas, aktualnie na Litwie. W roku 1872 polityka antysemicka przyjęta przez rząd carski zmusiła jego rodzinę do emigracji do Königsberg (Prusy), gdzie Max – starszy brat Minkowskiego – w późniejszych latach przejął rodzinny interes i stał się zamożnym pośrednikiem handlującym zbożem. Jego młodszy brat Hermann zyskał miano światowej sławy profesora matematyki, a swoje miejsce w historii zajmuje jako nauczyciel Einsteina.
Oskar ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Königsberg i w roku 1888 podążył za swoim przełożonym – Bernhardem Naunyn’em – do Strasbourga, kiedy ten objął Katedrę Chorób Wewnętrznych na uniwersytecie. Pracował w Strasbourgu aż do 1904 roku, kiedy to przeprowadził się do Szpitala Augusta w Kolonii, a w roku 1905 objął Katedrę Chorób Wewnętrznych w Greifswald. Od 1909 do 1926 pracował na Katedrze Chorób Wewnętrznych w Breslau (dzisiejszym Wrocławiu).
Oskar Minkowski zasłynął swoją zręcznością manualną i w 1888 wykonał na gęsi pierwsze, udane na świecie usunięcie wątroby (udane w tym znaczeniu, że zwierzę nie zdechło w szybkim czasie). Pewnego dnia w roku 1889 – gdy szukał w bibliotece dzienników innego instytutu – napotkał Josepha Freiherra von Meringa. Rozmawiali o roli lipaniny – handlowego preparatu enzymów trzustkowych. Minkowski nie zgadzał się z twierdzeniem von Meringa, że enzymy trzustkowe są potrzebne do rozkładania kwasów tłuszczowych w jelitach. Najlepszym sposobem na przekonanie się o tym byłoby usunięcie trzustki, ale dla chirurga oznaczałoby to duże wyzwanie i Claude Bernard uznał usunięcie trzustki za niemożliwe1. Minkowski wypróbował tę procedurę tego samego popołudnia. Eksperyment znakomicie ukazał, że po usunięciu trzustki u psa występowała cukrzyca trzustkopodobna2. To dzięki wierze Minkowskiego udało mu się powiązać wielomocz wynikający z operacji z cukrzycą, a to doprowadziło go do badania moczu na obecność glukozy. Od 1966 The European Association for the Study of Diabetes (Europejskie Stowarzyszenie Na Rzecz Badania Cukrzycy) honoruje Nagrodą Minkowskiego za wybitny wkład służący rozwojowi wiedzy z zakresu cukrzycy.
W Breslau Minkowski był jednym z najlepszych niemieckich internistów; objął katedrę Niemieckiego Stowarzyszenia Chorób Wewnętrznych i udzielał konsultacji sławnym osobom, między innymi V.I. Leninowi. Jednak świat wokół niego ulegał zmianom. Kiedy został oskarżony o tłumienie zasług przez Aryana von Mehringa, nie bronił się otwarcie, lecz w 1926 napisał list, w którym opisał wydarzenia dotyczące odkrycia i złożył go w archiwach w Breslau na wypadek gdyby „w przyszłości student historii cukrzycy był zainteresowany faktami”. Dwóch profesorów – zwolnionych po przejęciu władzy przez hitlerowców w 1933 – ocaliło list z archiwów przed swoim odejściem. Minkowski zmarł w Fürstenbergu, w hrabstwie Mecklenburg 18-go czerwca 1931 roku. Jego zwłoki, tak samo jak zwłoki równie sławnych braci Hermann, pochowane są na cmentarzu przy ulicy Heerstrasse w Berlinie i są chronione przez miasto Berlin jako zabytek historyczny.
Minkowski w roku 1894 poślubił Marie Johannę Siegel. W 1938 ich córka – Laure Minkowski – wraz ze swoim mężem i dwoma synami została zmuszona do emigracji na skutek nienawistnych działań hitlerowskiego rządu. Zamieszkali w Buenos Aires, gdzie Laure walczyła o możliwość emigracji swojej matki. Ostatniego dnia 1940 roku przy pomocy Banting Society, Marie Siegel zdołała opuścić Niemcy. Zmarła w Buenos Aires w 1983.
Syn Minkowskiego – Rudolph – zdobył tytuł doktora fizyki i został astrofizykiem; opuścił ojczyznę, aby w 1935 roku zająć stanowisko w Obserwatorium Mount Wilson, gdzie stał się dobrze znany jako radio-astronom, a jego imieniem została nazwana galaktyka. Rodzina Minkowskich odegrała niezrównaną rolę w dziedzinie europejskiej nauki. Reprezentuje ona innowacyjne pomysły poparte dobrze zaplanowanymi eksperymentami i precyzyjną obserwacją nieoczekiwanych efektów oraz ich interpretacją.
Viktor Jörgens
Executive Director,
EASD Düsseldorf
E-mail: viktorjoergens@easd.org
Herman Oskar L. Minkowski
Wnuk Oskara Minkowskiego
Walnut Creek, California
Bibliografia
1. Houssay BA (1952) The discovery of pancreatic diabetes. The role of Oscar Minkowski. Diabetes 1:112-116
2. Von Mering J, Minkowski O (1890) Diabetes mellitus nach Pankreasexstirpation. Arch. f. exp. Path. u. Pharm.
26:371-387
źródło: www.diabetologia-journal.org, tłumaczenie: Monika Szurdyga
