Test A1c (zwany również HbA1c, hemoglobiną glikowaną lub hemoglobiną glikolizowaną) jest bardzo dobrym wskaźnikiem wyrównania cukrzycy. Podczas gdy kontrola poziomu cukru we krwi w domu jest wskaźnikiem w danym momencie, test HbA1c pokazuje średnią wartość cukru we krwi na przestrzeni ostatnich miesięcy.
Zrozumienie wartości HbA1c
Dla zdrowej osoby typowym poziomem HbA1c jest wartość około 5%. Eksperci nie potrafią ustalić optymalnej wartości HbA1c dla osób z cukrzycą. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (ADA – American Diabetes Association) zaleca, aby wynik ten był równy lub poniżej 7%. Amerykańskie Towarzystwo Endokrynologów Klinicznych (American Association of Clinical Endocrinologists) zaleca osiągnięcie wyniku 6,5% lub poniżej.
ADA podkreśla także, że optymalne wartości HbA1c powinny być indywidualizowane. Każdy diabetyk powinien skonsultować się ze swoim lekarzem, aby ustalić jaki poziom hemoglobiny glikowanej będzie dla niego odpowiedni.
Amerykański Departament Zdrowia (NIH – National Institutes of Health) mówi, że obniżenie poziomu HbA1c już o 1% (np. z 8% na 7%) redukuje ryzyko powikłań związanych z zaburzeniem czynności oczu, nerek oraz nerwów o 40%.
Poniższe liczby obrazują jakiej wartości cukru we krwi odpowiadają poszczególne wyniki HbA1c. Przeciętny poziom cukru we krwi o wartości 150 mg/dL (miligramów na decylitr) oznacza, że wynik HbA1c wynosi około 7%. Jest to wartość powyżej tej określanej mianem „normalnej”, ponieważ uważa się, że cukrzyca zostaje zdiagnozowana, gdy poziom cukru we krwi osiąga wartość około 126 mg/dL.
|
HbA1c |
Przeciętny poziom cukru we krwi |
|
5% |
95,5 mg/dL |
|
6% |
125 mg/dL |
|
6,5% |
139,75 mg/dL |
|
7% |
154,5 mg/dL |
|
8% |
184 mg/dL |
|
9% |
213,5 mg/dL |
Jak funkcjonuje test HbA1c
Hemoglobina A – która jest białkiem wewnątrz erytrocytów (czerwone ciałka krwi) – przenosi tlen w organizmie. Kiedy w krwioobiegu pojawia się glukoza, może ona przylgnąć (glikolizować się) do białka hemoglobiny A. Większa ilość glukozy we krwi oznacza, że więcej jej przylega do hemoglobiny i wyższa wartość procentowa białek hemoglobiny ulega glikolizacji.
Gdy glukoza już przylgnie do białka hemoglobiny, zazwyczaj pozostaje tam przez całą długość istnienia białka hemoglobiny A – czyli aż 120 dni. I dlatego właśnie w każdym momencie glukoza przyłączona do białka hemoglobiny A odzwierciedla poziom cukru we krwi w okresie dwóch do trzech miesięcy poprzedzających badanie.
Test HbA1c mierzy ile glukozy przylgnęło do hemoglobiny A albo – bardziej szczegółowo – jak wysoki procent białek hemoglobiny została zglikolizowana. W ten sposób właśnie 7-procentowy wynik HbA1c oznacza, że 7% z białek hemoglobiny jest zglikolizowany.
Poziom HbA1c danej osoby nie zmieni się znacząco w przeciągu kilku dni, lecz zmiana wartości wyniku będzie zauważalna jako odpowiedź na zmianę ogólnej kontroli glukozy. Szacuje się, że minione miesiące stanowią około 50% wartości HbA1c, tak więc wartość ta może się zmienić na przestrzeni zaledwie kilku tygodni.
Jak często powinno robić się test HbA1c?
Osoby chore na cukrzycę powinny badać poziom hemoglobiny glikowanej co trzy miesiące, a jeżeli poziomy cukru we krwi są dosyć stabilne na poziomach bliskich poziomom u zdrowej osoby, wtedy wystarczy przeprowadzać to badanie dwa razy w roku. Lekarze powinni powiedzieć swoim pacjentom jaka częstotliwość testu HbA1c jest wskazana, aby samokontrola stała się łatwiejsza. Częstsze wykonywanie tego badania zalecane jest w przypadku zmian dotyczących leczenia.
Jak wykonuje się test HbA1c?
Test HbA1c, zazwyczaj wykonywany przez lekarza lub pielęgniarkę, jest bezbolesny. Potrzebna jest tylko mała kropla krwi, a próbka jest analizowana na miejscu lub przesyłana do laboratorium (*).
Jakie są ograniczenia dotyczące testu HbA1c?
Mimo że test HbA1c jest dobrym wskaźnikiem wyrównania glikemii, nie może on zastąpić samokontroli poziomu cukru we krwi. Jak i inne testy, wyniki mogą być różne w zależności od laboratorium. Test HbA1c nie jest kalibrowany wszędzie tak samo, próbuje się jednak ujednolicić ten test według międzynarodowych standardów.
Wyniki testu HbA1c mogą być mylące w przypadku, jeżeli trwałość czerwonych ciałek krwi zostaje przedłużona lub zredukowana – niektóre choroby mogą wywołać błędnie podwyższony wynik (jak to się dzieje w przypadku anemii) lub błędnie obniżony (w przypadku hemolizy).
Dobra nowina na zakończenie: jeśli ktoś wybiera się na badanie hemoglobiny glikowanej, nie musi iść na nie na czczo – posiłek zjedzony tego samego dnia nie będzie miał wpływu na wynik testu.
Źródło: diabetes.about.com, tłumaczenie oraz zdjęcie: Monika Szurdyga
* W Polsce często jeszcze laboratoria nie mają urządzenia do wykonania tego testu na miejscu i do badania pobierana jest krew z żyły.
Ponieważ artykuł ten pochodzi z amerykańskiego serwisu, polecam 3 polskie serwisy:
e-kobiety.pl- o hemoglobinie glikowanej, dane o polskich pacjentach
diabetyk.org.pl – o prawidłowej kontroli glikemii
przychodnia.pl – szczegółowe informacje o HbA1c.
Dodaj komentarz